بخشش مهریه

بخشش مهریه

مهریه یکی از مهم ترین مباحث پیرامون ازدواج و طلاق است که در واقع به موارد مختلفی در ازدواج افراد بستگی دارد. مهریه دارای انواع مختلفی بوده و مالکیت آن نیز به طور کامل برای زوجه می باشد.

با استناد به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد ازدواج، زوجه مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه تصرفی در آن بنماید. به این معنا که از لحاظ قانونی زوجه حتی حق دارد که به محض جاری شدن خطبه عقد مهریه خود را طلب نموده و به طور کامل اخذ کند.

یکی از بزرگترین مسائل مهریه، مربوط به بخشش آن است. در قرآن کریم و روایات گوناگون به بذل یا بخشش مهریه و پسندیده بودن این عمل پرداخته شده است. با توجه به اینکه مالکیت مهریه برای زوجه است، بخشش آن نیز انتقال مال او محسوب می شود.

بخشش مهریه اگر در مقابل مال نباشد با استناد به ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه محسوب می شود و این کار از طریق ابراء و بذل نیز ممکن است که در ادامه به آن ها می پردازیم.

بخشش مهریه با سند عادی

زوجه با بخشیدن مهریه می تواند تکلیف زوج مبنی بر پرداخت مهریه را ساقط نماید. بخشیدن مهریه به صورت شفاهی و کتبی قابل انجام است. در صورتی که زوجه بخواهد مهریه خود را ببخشد با سند عادی می تواند این کار را انجام داده یا از طریق دفتر اسناد رسمی اقدام نماید.

بخشیدن مهریه با سند عادی مرسوم تر است اما در رابطه با اعتبار آن ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. اگر طرفین سند عادی را  طبق شرایط و نحوه درست تنظیم سند عادی ایجاد کرده باشند، در مقابل محاکم نیز قابل استناد است. برای مثال در سند دست نویس باید ذکر شود که زوجه در سلامت عقل و کمال اختیار مهریه خود را بخشیده است.

در حالت کلی اگر مشکلی در رابطه با اعتبار سند بخشش مهریه وجود داشته باشد، فرد مدعی باید ادعای خود را از طرق مختلف مانند وجود شاهد و غیره اثبات نماید.

بنابراین زوج نمی تواند با در دست داشتن یک برگه عادی نسبت به بخشیده شدن مهریه توسط زوجه ادعا نموده و از پرداخت آن امتناع کند.

آیا بخشش مهریه قابل رجوع است؟   

بخشش مهریه معمولا با دو روش بذل و هبه اتفاق می افتد. هبه ممکن است معوض بوده و در برابر حق یا مالی انجام شده باشد که در این صورت امکان رجوع وجود ندارد. اگر هبه غیرمعوض باشد و در برابر عوض نباشد، زوجه می تواند نسبت به بخشش مهریه رجوع نموده و آن را دوباره دریافت کند.

بذل مهریه نیز معمولا در سند ازدواج قید می شود و تحت شرایطی قابل رجوع است. برای مثال اگر زوج حق یا مالی که قرار بوده است در برابر مهریه به زوجه پرداخت نماید را پرداخت نکند زوجه می تواند از بخشش خود رجوع نماید.

بخشش مهریه غیرقابل رجوع

امکان رجوع در بخشش مهریه در بسیاری از مواقع می تواند مشکلاتی را به همراه آورد. ابراء مهریه راه حل آن است و باعث می شود که آن تعهد ساقط گردیده و به همین ترتیب موضوع قابل مطالبه ای وجود نداشته باشد.

بنابراین زوجه می تواند ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری نماید و به همین ترتیب در هیچ زمانی امکان مطالبه مهریه توسط زوجه وجود نخواهد داشت.

محکم ترین سند برای بخشش مهریه

هرکدام از راه هایی که پیش تر بیان شد، از انواع روش های بخشش مهریه هستند که برخی قابل رجوع و برخی غیرقابل رجوع می باشد.

محکم‌ترین سند برای بخشش مهریه همان ابراء مهریه است و در این صورت، زوجه حتی پس از فوت شوهر نمی‌تواند از ارثیه او مهریه مطالبه نماید.

همچنین اگر بخشش مهریه از طریق اقرارنامه باشد، راه بسیار مطمئنی برای انجام آن است و در این صورت زوجه فقط زمانی می‌تواند از اقرار خود رجوع نموده و اظهار پشیمانی کند که فاسد یا مبنی بر اشتباه بودن اقرار را اثبات نماید.

بخشش مهریه در دفترخانه

بخشش مهریه علاوه بر سند عادی از طریق دفتر اسناد رسمی نیز ممکن است. برای این کار طرفین باید مدارک هویتی و سند ازدواج را به همراه داشته و با شاهدان به دفتر اسناد رسمی مراجعه نمایند.

در این صورت در رابطه با شرایط آن مثل معوض یا غیرمعوض بودن توافق می‌نمایند و بخشش مهریه در قالب سند رسمی صورت می‌گیرد.

نکته قابل توجه این است که بخشش مهریه در ازدواج یا طلاق به اجازه پدر زوجه نیازی نداشته و حتی بدون حضور او می‌تواند صورت گیرد.

بخشش مهریه با شاهد

در قسمت بخشش مهریه با سند عادی بیان شد که اعتبار این سند ممکن است با مشکل مواجه شود و به همین منظور بهتر است که این کار به صورت رسمی انجام گیرد.

بخشش مهریه با حضور شاهد یکی از بهترین روش‌ها برای بخشش مهریه است که به این  ترتیب زوجه با سند عادی و با حضور شاهد تمام یا قسمتی از مهریه خود را می‌بخشد. در واقع اگر مشکلی در رابطه با اعتبار آن ایجاد شود، حضور شاهدان آن را حل خواهد کرد.

بخشش مهریه در مقابل حق طلاق

بخشیدن مهریه لزوما در برابر اخذ حق طلاق نیست اما در بسیاری از مواقع، طرفین در ازدواج توافق می‌نمایند که بخشش مهریه را در مقابل اخذ حق طلاق توسط زوجه انجام دهند.

در این صورت طرفین حتی می‌توانند هنگامی که قصد اخذ وکالت در طلاق در دفترخانه رسمی را دارند بخشیدن مهریه به صورت رسمی را نیز ذکر نمایند.

در صورت بخشش مهریه در مقابل وکالت در طلاق، این بخشش به صورت معوض بوده و به جز در موارد خاص، قابل رجوع نمی‌باشد.

بخشش مهریه در مقابل دریافت حق حضانت نیز ممکن است و در واقع  طرفین می‌توانند هرکدام از حقوقی که به صورت عادی در سند ازدواج ذکر نشده است را به عنوان عوض در بخشش مهریه قرار دهند.

بخشش مهریه در طلاق توافقی

مسئله بخشش مهریه در طلاق توافقی نیز بسیار مناقشه آمیز است. طرفین در طلاق توافقی می‌توانند نسبت به پرداخت یا عدم پرداخت مهریه مانند بسیاری از مسائل دیگر توافق کنند.

بنابراین اگر پیش‌تر در رابطه با بذل مهریه بین طرفین توافقی ایجاد نشده باشد، می‌توانند در روند طلاق توافقی نسبت به آن تصمیم گیری نمایند. از لحاظ قانونی هیچ اجباری برای زوجه وجود ندارد که طلاق توافقی را در برابر بخشش مهریه درخواست نموده یا انجام دهد.

شما می‌توانید در رابطه با مسائل مربوط به بخشیدن مهریه از وکلا و کارشناسان خبره باریستان مشاوره دریافت نمائید.

منبع: قوانین